HÄ°PERTANSÄ°YON NEDÄ°R ?

Kalbimiz bir pompa gibi kasılma ve gevÅŸeme hareketleri ile ihtiyacımız olan kanı vücudumuza gönderen hayati bir organdır. Normal bir kalp, dakikada 60-90 kez kasılma ve gevÅŸeme yapar. Kalbin her kasılma ve gevÅŸemesi sırasında, damarlara yapmış olduÄŸu bir basınç vardır. Ä°ÅŸte bu basınca “tansiyon” diyoruz. Tansiyon büyük (sistolik) ve küçük (diastolik) olmak üzere iki türlüdür. Büyük tansiyon kalbin kasılması, küçük tansiyon ise kalbin gevÅŸemesi sırasında oluÅŸan basınçtır. Bu basıncın deÄŸeri milimetre cinsinden ölçülür.

TANSÄ°YONUN NORMAL DEÄžERLERÄ° NEDÄ°R ?

** Diyabeti (ÅŸeker hastalığı) veya böbrek hastalığı olan kiÅŸilerde 130/80 mmHg veya üzeri hipertansiyon olarak kabul edilir.

HÄ°PERTANSÄ°YON NASIL BÄ°R HASTALIKTIR

Hipertansiyon kronik seyirli bir hastalıktır. Kendi başına öldürücü deÄŸildir; fakat tedavi edilmediÄŸinde sonuçları öldürücü olabilir. Hipertansiyon en çok kalp, beyin, böbrek ve göz damarları olmak üzere bir çok damar sistemini etkileyebilir. BaÅŸlangıçta kalp, böbrek, göz ve beyin damarları yüksek basınca uzun yıllar boyunca yüksek tansiyona karşı sessizce direnebilir. Fakat yıllar içinde etkiler ortaya çıkmaya baÅŸlar. Kalp etkilenmiÅŸ ise kalp krizi ve kalp yetmezliÄŸi riskini artar. Beyin damarlarını etkilenmiÅŸ ise beyin damarlarında kanama veya tıkanma eÄŸilimi artar. Böbrekler etkilenmiÅŸ ise sonucu börek yetmezliÄŸi geliÅŸme riski artar. Gözü etkilenmiÅŸ ise görme kaybı ile sonuçlanan rahatsızlıklar ortaya çıkabilir.

HÄ°PERTANSÄ°YONUN SEBEBÄ° NEDÄ°R ?

Hipertansiyonun %90’ında herhangi bir sebep bulunamaz. Bu tipe “esansiyel hipertansiyon” denir. Geri kalan %10’luk kısım ise, “sekonder hipertansiyon” olarak adlandırılıp; çok tuzlu gıdaların tüketilmesi (özellikle tuza hassas kiÅŸilerde), böbrek hastalıkları, böbrek üstü bezi hastalıkları, böbrek damarlarının daralması, doÄŸuÅŸtan büyük atar damarın (aortun) bir bölümünün dar olması (aortkoarktasyonu), trioid bezi hastalıkları (hipertiroidi) buna sebep olabilir.

HÄ°PERTANSÄ°YON KÄ°MLER DE GÖRÜLÜR ?

Yüksek tansiyon riski bir çok faktör tarafından artırılır.

• YaÅŸ: Yüksek tansiyon görülme oranı ilerleyen yaÅŸla birlikte artar. Buna karşın tansiyon yüksekliÄŸi genellikle ilk olarak 35-50 yaÅŸlarında saptanır.
• Cinsiyet: 50 yaşın altındaki grup ele alındığında erkeklerde daha sık görülür. 50-55 yaÅŸ grubunda görülme sıklığı eÅŸitlenir. 55 yaşından sonra ise kadınlarda görülme sıklığı daha fazladır
• Kalıtım: Yüksek tansiyonlu kiÅŸilerin yaklaşık %60'ında ailede de tansiyon yüksekliÄŸi söz konusudur.
• ÅžiÅŸmanlık: ÅžiÅŸmanların yaklaşık %40'ında yüksek tansiyon görülmektedir. Genç hastaların yaklaşık üçte biri ÅŸiÅŸmandır.
• Åžeker hastalığı: Åžeker hastalarında yüksek tansiyona çok sık rastlanır.
• Aşırı tuz tüketimi: Yüksek tansiyona yol açan nedenlerden biridir.
• Fiziksel aktivitelerin azlığı: Hipertansiyon görülme olasılığı arttırır.
• Alkol tüketimi: Alkol kullananlarda hipertansiyon görülme sıklığı artar.
• Stres: Yüksek tansiyonun ortaya çıkmasını kolaylaÅŸtırabilir

HÄ°PER TANSÄ°YONUN TEDAVÄ°SÄ°

Hipertansiyon tedavisi ilaç dışı tedavi ve ilaç tedavisi olmak üzere iki türlüdür. Ä°laç dışı tedavi yaÅŸam stili deÄŸeÅŸiklikleri yapılması esasına dayanır.YaÅŸam stili deÄŸiÅŸiklikleri; fazla kiloların verilmesi, egzersiz (yüzme, yürüyüÅŸ, balık tutma vs), aşırı tuz alımından kaçınma, potasyum ve kalsiyumdan zengin bol yeÅŸil sebze ve meyve tüketme, alkol tüketiminden kaçınma, sigaradan kaçınma, stresten kaçınma gibi faaliyetleri içerir.

Ä°laç tedavisine baÅŸlama kararı; hastada hedef organ hasarı olup olmamasına, kardivasküler risk faktörlerinin olup olmamasına ve ölçülen sistolik/diyastolik kan basıncı deÄŸerlerinin yüksekliÄŸine göre verelir. Ä°laç tedavisine baÅŸlanan hastalar aynı zamanda yaÅŸam stili deÄŸiÅŸikliklerine de uymalıdır.

Hipertansiyon tedavisinde ilaç seçimi hastanın yaşı, ilaç yan etkileri ve eÅŸlik eden hastalıklar göz önünde bulundurularak bireye özel yapılır. Tedaviye tek ilaçla baÅŸlanabildiÄŸi gibi, duruma göre birden fazla ilaçla da baÅŸlanabilir. Tedaviye tek ilaçla baÅŸlanmış ve kan basıncı düÅŸmekle birlikte henüz istenilen kan basıncı elde edilememiÅŸse, tedavi deÄŸiÅŸtirilmeden önce 4-6 hafta beklenmelidir. Tedavi deÄŸiÅŸikliÄŸi, doz artırımı veya ikinci ilaç eklenmesi ÅŸeklinde olabilir. Tedaviye ikinci bir ilaç eklenmesi gerektiÄŸinde, baÅŸlanacak ilacın ilk ilaçla uyumlu olması gözetilir.

Tedavide kullanılan ilaçlar nelerdir?

Hipertansiyon tedavisinde kullanılan ilaçlar etki mekanizmalarına göre gruplandırılmışlardır. Bu grupların isimleri ÅŸunlardır:

· Diüretikler

· Alfa blokerler

· Beta blokerler

· Kalsiyum antagonistleri

· Anjiotensin konverting enzim inhibitörleri

· Anjiotensin II reseptör blokerler