PAMUKÇUK

Pamukçuk, her yaÅŸta ortaya çıkabilen, daha çok bebeklerde görülen, tekrarlayıcı ağız içi mantar enfeksiyonu için kullanılan bir terimdir. Özellikle yaÅŸamın ilk 6 ayında sık karşılaşılan bu duruma, bütün bebeklerin yaklaşık % 2-5’inde rastlanmaktadır. Etken bir mantar türü olup, genellikle bebeÄŸe doÄŸum sırasında, annede var olan genital mantar enfeksiyonunun bulaÅŸması ÅŸeklinde geçer. DoÄŸumdan 2 hafta sonra çocuÄŸun aÄŸzında hastalık belirtileri oluÅŸur. Ağızda oluÅŸan bu enfeksiyon sadece bebeÄŸi etkilemekle kalmaz. Etken emme sırasında bebeÄŸin aÄŸzından annenin gögüs uçlarına geçebilir ve süt kanallarına ilerleyerek mastit dediÄŸimiz hastalığa neden olabilir. Bazen hastalık önce annenin gögüs uçlarında baÅŸlar ve emzirme sırasında çocuÄŸa geçer. Anne ya da bebeÄŸin antibiyotik kullanması, nemli emzirme pedlerinin ya da sütyenlerin kullanılması, bebekte emzik kullanımı, annenin yapay tatlandırıcı ya da tatlıları aşırı tüketmesi, annede diyabet ve anemi gibi saÄŸlık sorunlar pamukçuk riskini artıran durumlardır.

Pamukçuk enfeksiyonu bebeklerde her zaman belirtiye neden olmaz. Ancak çoÄŸu zaman, ağız içinde (dilin üzerinde, dudak ve yanağın iç kısmında, bazen boÄŸazda) krem-beyaz renkli noktalar ÅŸeklinde belirti verir. Bu noktalar süt kesiÄŸi ya da peynir görünümünde olup, kazındığında altındaki bölgenin yavaÅŸça kanadığı görülür. Yanak ya da dudakların iç yüzünde beyazımsı bir parlaklık vardır. Emerken memeyi sık sık bırakma ya da emmeyi reddetme, emmenin sesli olması, aşırı gaz oluÅŸumu (mantarların bebeÄŸin emdiÄŸi süte karışması sonucu), huzursuzluk ve sakinleÅŸtirilmenin zor olması, popoda piÅŸik kremlerine yanıt vermeyen kırmızı döküntüler görülen diÄŸer belirtilerdir.

Annede ise, meme ucunda kaşınma, herhangi bir dokunmaya karşı aşırı hassasiyet, meme uçlarında iyileÅŸmeyen çatlak, meme ucu ya da memede renk kaybı, meme ucunun pembe, kırmızı, soyulmuÅŸ ya da döküntüler (küçük kabarcıklar), doÄŸumdan hemen sonra ya da aÄŸrısız geçen bir süreden (günler ya da haftalar) sonra annenin meme ucunda ya da memesinde ani olarak baÅŸlayan, emzirme sırasında artan ve emzirmeden sonra da devam eden ÅŸiddetli aÄŸrı (emzirmeden sonra 1 saate kadar uzayabilir) ve annede genital mantar enfeksiyonu gibi belirtiler görülebilir.

Bebeklerde tanı genellikle basit fiziksel muayene ile konur. Annenin tanısı ise, anne ve bebeÄŸin öyküsü ile fiziksel muayenesine dayanır. Pamukçukta erken tanı ÅŸansını yakalayabilmek için anne - bebek çiftinin yakından izlenmesi (özellikle meme ucunun travmaya açık olduÄŸu ilk haftalarda) ve anneden dikkatli bir öykü alınması önem kazanır.

PamukçuÄŸun tedavisinde ilk tercih edilecek ilaç hastalığa neden olan mantara yönelik etki eden antifungal dediÄŸimiz ilaçlardır. Bu ilaçların damla, jel ve krem formları vardır. Tedaviye baÅŸladıktan 3-4 gün sonra belirtiler azalmaya baÅŸlar. Bu ilaçların her emzirmeden sonra uygulanması tedavi baÅŸarısını yükseltir. Korumada tüm enfeksiyonlarda olduÄŸu gibi en önemlisi hijyendir. Annede gebelik sırasında var olan genital mantar enfeksiyonunun tespiti ve tedavisi önemlidir. Ayrıca anneye doÄŸru emzirme tekniÄŸinin öÄŸretilmesi önem arz eder. Yanlış emzirme sonucu oluÅŸacak çatlaklar enfeksiyon için uygun ortam yaratır.